Bharatavani is a project with an objective of delivering knowledge in and about all the languages in India using multimedia (i.e., text, audio, video, images) formats through a portal (website)

Navakarnataka Vijnana Tantrajnana Padasampada (2011)

ಅ ಆ ಇ ಈ ಉ ಊ ಋ ಎ ಏ ಐ ಒ ಓ ಔ ಕ ಖ ಗ ಘ ಙ ಚ ಛ ಜ ಝ ಞ ಟ ಠ ಡ ಢ ಣ ತ ಥ ದ ಧ ನ ಪ ಫ ಬ ಭ ಮ ಯ ರ ಱ ಲ ಳ ವ ಶ ಷ ಸ ಹ

Please click here to read PDF file Navakarnataka Vijnana Tantrajnana Padasampada (2011)

ಖಗೋಳ

(ಖ) ನಾವು ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿದ್ದು ನಮ್ಮನ್ನು ಅತಿ ದೂರದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಲೂ ಆವರಿಸಿರುವಂತೆ ಭಾಸವಾಗುವ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಗೋಳ. ಆಕಾಶಕಾಯಗಳೆಲ್ಲವೂ ಇದರ ಒಳಮೈಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡು ಇರುವಂತೆ ತೋರುವುವು. ಆಕಾಶ ಗೋಳ. ಬಾನ್ಗುಮ್ಮಟ

celestial sphere

Transliterate :

ಖಗೋಳ ಕೋಷ್ಟಕ

(ಖ) ಸೂರ್ಯ, ಚಂದ್ರ, ಗ್ರಹಗಳ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ತಾರೆಗಳ ದೈನಂದಿನ ಸ್ಥಾನಗಳ ತಃಖ್ತೆಯ ಸಂಗ್ರಹದ ಅನುಕ್ರಮ ಪ್ರಕಟಣೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ನಾವಿಕರಿಗೂ ಖಗೋಳ ವೀಕ್ಷಕರಿಗೂ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಇತರ ಮಾಹಿತಿಗಳೂ ಇರುತ್ತವೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಪಂಚಾಂಗದಲ್ಲಿ ತಿಥಿ, ನಕ್ಷತ್ರ, ವಾರ, ಯೋಗ ಮತ್ತು ಕರಣ ಎಂಬ ಐದು ಅಂಗಗಳಿವೆ. ಮೊದಲ ಎರಡು ಅಂಗಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಖಗೋಳದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವವಿದೆ

ephemeris

Transliterate :

ಖಗೋಳ ತ್ರಿಭುಜ

(ಖ) ಆಕಾಶ ಕಾಯ S, ಧ್ರುವ P ಮತ್ತು ವೀಕ್ಷಕನ ಖಮಧ್ಯ Z ಖಗೋಳ ತಲದ

astronomical triangle

Transliterate :

ಖಗೋಳ ಯಂತ್ರವಿಜ್ಞಾನ

(ಖ) ನ್ಯೂಟನ್‌ನ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣ ನಿಯಮವನ್ನೂ ಯಂತ್ರವಿಜ್ಞಾನದ ತತ್ತ್ವ ಗಳನ್ನೂ ಆಕಾಶಕಾಯಗಳ ಗತಿ ವೃತ್ತಾಂತವನ್ನೂ ಅಭ್ಯಸಿಸುವ ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗ

celestial mechanics

Transliterate :

ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನ

(ಖ) ಖಗೋಳ (ಅಂದರೆ ಆಕಾಶದ ಗೋಳ) ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಲಗತ್ತಾಗಿ ಅದರೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಮೈಮೇಲೆ ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ಭಾಸವಾಗುವ ಖಗೋಳಕಾಯಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಅಧ್ಯಯನ. ಈ ಕಾಯಗಳಲ್ಲಿ, ನಮಗೆ ಕಾಣುವಂತೆ, ಆರು ವಿಭಿನ್ನ ಬಗೆಗಳಿವೆ: ಸೂರ್ಯ, ಚಂದ್ರ, ಗ್ರಹ, ನಕ್ಷತ್ರ, ಉಲ್ಕೆ, ಧೂಮಕೇತು; ಆಕಾಶಗಂಗೆಯನ್ನೂ ಈ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿಸಬಹುದು. ಇವುಗಳಿಂದ ಪ್ರಸಾರವಾಗುವ ಬೆಳಕನ್ನು ನಾವು ಗುರುತಿಸು ವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಇವುಗಳಿಗೆ ಸಾಮೂಹಿಕ ಹಾಗೂ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಚಲನೆಗಳು ಇರುವಂತೆ ಭಾಸವಾಗುವುದರಿಂದ ಇವು ನಮಗೆ ಗೋಚರವಾಗುವುವು. ಆಕಾಶಗಂಗೆಯನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಸಮಸ್ತ ಖಗೋಳ ಕಾಯಗಳೂ ನಮ್ಮಿಂದ ಒಂದೇ ದೂರದಲ್ಲಿ ಇರುವಂತೆ (ಇದು ಖಗೋಳದ ತ್ರಿಜ್ಯ; ಇಲ್ಲಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಖುದ್ದು ನಾವೇ!) ಭಾಸವಾಗುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಅವುಗಳ ನಡುವೆ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಸರಿತಗಳು ಸಂಭವಿಸುವುದೂ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಭೌತದೂರ ಮತ್ತು ಅಂತರಗಳನ್ನು ಅರಿತು ಅರ್ಥವಿಸಿ ಖಗೋಳಕಾಯಗಳ ಭವಿಷ್ಯ ವರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಮುನ್ನುಡಿಯಲು ನಮಗಿರುವ ಏಕೈಕ ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ: ವೀಕ್ಷಣೆ, ಕೋನಾಂತರಗಳ ಮಾಪನೆ ಮತ್ತು ಇವುಗಳ ನಡುವೆ ಇರಬಹುದಾದ ಏನಾದರೂ ಗಣಿತ ಸಂಬಂಧದ ಅನ್ವೇಷಣೆ. ಹೀಗೆ ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನದ ಅನಿವಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಸಂಗಾತಿಯಾಗಿ ಗಣಿತವು ರಂಗ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಖಗೋಳ ಕಾಯಗಳು ಬೆಳಕು ಮತ್ತು ಬೆಳಕಿನ ಜೊತೆಗೆ ಉಷ್ಣವನ್ನು ಉತ್ಸರ್ಜಿಸುತ್ತವೆ. ಬೆಳಕು ಗೋಚರ, ಉಷ್ಣ ಗೋಚರವಲ್ಲ. ಆದರೆ ಸ್ಪರ್ಶವೇದ್ಯ. ಈ ಬೆಳಕು ಮತ್ತು ಉಷ್ಣಶಕ್ತಿಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಅಧ್ಯಯನ ಭೌತ ವಿಜ್ಞಾನದ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಗ. ಹೀಗೆ ಗಣಿತದ ಜೊತೆ ಭೌತ ವಿಜ್ಞಾನವೂ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಮುಂದೆ ಜ್ಞಾನ ಬೆಳೆದಂತೆ ಇತರ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗಗಳೂ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ (ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ) ಮತ್ತು ಖಗೋಳೀಯವಾಗಿ ಮೈದಳೆಯುತ್ತವೆ. ಎಂದೇ ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಇತರ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಮಾತೃ ಎನ್ನುವುದುಂಟು. ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನ ಮಾನವನಷ್ಟೇ ಪ್ರಾಚೀನವಾದದ್ದು. ಕಾಲಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಇದರ ಅಭಿವರ್ಧನೆಯಲ್ಲಿ ಏಳು ಪ್ರಮುಖ ಘಟ್ಟಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಊಹಾಪೋಹಗಳು ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಇತಿಹಾಸ ಪೂರ್ವಕಾಲ; ಕ್ರಿಸ್ತಶಕಾರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಅಂಗೀಕೃತವಾದ ಭೂಕೇಂದ್ರವಾದ (ಟಾಲೆಮಿ ಸಿದ್ಧಾಂತ); ೧೬ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ರಂಗ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಸೂರ್ಯಕೇಂದ್ರವಾದ (ಕೊಪರ್ನಿಕಸ್ ಸಿದ್ಧಾಂತ); ಯೋಹನ್ ಕೆಪ್ಲರ್ (೧೫೭೧-೧೬೩೦) ಪ್ರವರ್ತಿಸಿದ ಗ್ರಹಚಲನ ನಿಯಮಗಳು ಸೂರ್ಯಕೇಂದ್ರ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೆ ಒದಗಿಸಿದ ಭದ್ರ ನೆಲಗಟ್ಟು; ಈ ನೆಲಗಟ್ಟಿನ ತಳದಲ್ಲಿ ವರ್ತಿಸುವ ವಿಶ್ವ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣ ನಿಯಮದ ಮಂಡನೆ, ಐಸಾಕ್ ನ್ಯೂಟನ್‌ನಿಂದ (೧೬೪೨-೧೭೨೭); ತರುವಾಯದ ಶೋಧನೆ ಸುಧಾರಣೆ ಹಾಗೂ ಅನ್ವೇಷಣೆ; ಮತ್ತು ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅನಾವರಣ ಗೊಂಡ ಖಭೌತವಿಜ್ಞಾನ (ನೋಡಿ)

astronomy

Transliterate :

ಖಗೋಳ ವಿಷುವದ್ವೃತ್ತ

(ಖ) ಖಗೋಳವನ್ನು ಸಮದ್ವಿಭಾಗಿಸುವ ಮಹಾವೃತ್ತ. ವೀಕ್ಷಕನನ್ನು ಅಂದರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಧ್ರುವನಕ್ಷತ್ರಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುವ ರೇಖೆ ಇದರ ಅಕ್ಷ. ಖಗೋಳವಿಡೀ ಈ ಅಕ್ಷದ ಸುತ್ತ ಪೂರ್ವ-ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಶೆಯಲ್ಲಿ ಆವರ್ತಿಸುತ್ತಿರುವ ಚಿತ್ರ ನಮಗೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಮಾರ್ಚ್ ೨೧/೨೨ ಮತ್ತು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೨/೨೩ ದಿನಾಂಕಗಳಂದು ಸೂರ್ಯನ ದೈನಂದಿನ ಪಥ ವಿಷುವದ್ವೃತ್ತ. ಭೂಗೋಳದ ಸಮಭಾಜಕದ ತಲವನ್ನು ಅನಿರ್ಬಂಧಿತವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಬೇಕು; ಇದು ಖಗೋಳವನ್ನು ಛೇದಿಸುವ ವೃತ್ತವೇ ಖಗೋಳ ವಿಷುವದ್ವೃತ್ತ. ನೋಡಿ : ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತ. ಭೂಗೋಳ ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತ

celestial equator

Transliterate :

ಖಗೋಳಕಾಯ

(ಖ) ಸೂರ್ಯ, ಚಂದ್ರ, ಗ್ರಹ, ನಕ್ಷತ್ರ, ಧೂಮಕೇತು ಮುಂತಾದವು. ಆಕಾಶಕಾಯ

celestial body

Transliterate :

ಖಗೋಳಮಾನ

(ಖ) ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಭೂಮಿಯ ಮಾಧ್ಯ ದೂರ = ೧.೪೯೬ x ೧೦೮ ಕಿಮೀ = ೦.೦೦೦೦೧೫೮ ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷ = ಸುಮಾರು ೧೫೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಕಿಮೀಗಳು. ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಖಮಾ. ಸೌರವ್ಯೂಹದೊಳಗೆ ದೂರದ ಏಕಮಾನವಾಗಿ ಬಳಕೆ. ೬೩೨೪೦ ಖಮಾ = ೧ ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷ

astronomical unit

Transliterate :

ಖಂಡ

(ಗ) ಘನಾಕೃತಿಯನ್ನು ದತ್ತ ಸಮತಲದಿಂದ ಕೊಯ್ದಾಗ ಉಂಟಾಗುವ ಸಮತಲ ಜ್ಯಾಮಿತೀಯ ಆಕೃತಿ. ಆಕೃತಿಯ ಅಕ್ಷರೇಖೆಗೆ ಲಂಬವಾದ ಸಮತಲದಿಂದ ಕೊಯ್ದಾಗ ಉಂಟಾಗುವ ಛೇದ. ಉದಾ: ಲಂಬ ವೃತ್ತಾತ್ಮಕ ಸಿಲಿಂಡರಿನ (ಉರುಳೆಯ) ಖಂಡ ಒಂದು ವೃತ್ತ. ಅಡ್ಡ ಕೊಯ್ತ. ಛೇದ

section

Transliterate :

ಖಂಡ

(ಗ) ಸರಳ ಅಥವಾ ವಕ್ರರೇಖೆಯ ಎರಡು ಬಿಂದು ಗಳ ನಡುವಿನ ಭಾಗ. ಸರಳರೇಖೆ ಕತ್ತರಿಸಿದ ಸಮತಲಾಕೃತಿಯ ಒಂದು ಭಾಗ. ಸಮತಲ ಕತ್ತರಿಸಿದ ಘನಾಕೃತಿಯ ಒಂದು ಭಾಗ

segment

Transliterate :

<< First << Prev < 1 2 3 ........4 > Next >> Last >>