logo
भारतवाणी
bharatavani  
logo
Knowledge through Indian Languages
Bharatavani

Bharatiya Bhasha Kosh (Multilingual, Devanagari Script)

जगत
हिंदी :कुएँ के चारों ओर बना हुआ चबूतरा, जिस पर खड़े होकर पानी खींचा जाता है
संस्कृत :वेदिका
पंजाबी :थड़ा, मंड
उर्दू :जगत, कुँए की मेंड
कश्मीरी :क्रीरिसअँद्य अद्यप्यंड/थरु
सिंधी :खूह जो चबूतरो
मराठी :विहिरी भोवतीचा चबुतरा
गुजराती :थाळुं
कोंकणी :बांपचे कट्टे
नेपाली :पेटी, चौतारो
बंगला :कुयार पाड़
असमिया :जगत, रिं
मणिपुरी :गुहादगी इशिङ् चिङ्खत्फम
ओड़िआ :कुआ नंद
तेलुगु :नूतिगट्टु
तमिल :किणट्‍टु॒ मेडै
मलयालम :किणट्‍टु॒कर
कन्नड :बाविकट्टे

जगमगाना
हिंदी :अपने या दूसरे के प्रकाश से चमकने लगना
संस्कृत :प्रकाश्
पंजाबी :जगमगाउणा
उर्दू :जगमगाना
कश्मीरी :चमुकुन, नपुनपु करुन
सिंधी :ब॒हिकणु, चमकणु
मराठी :लखलखणें
गुजराती :झगमगवुं
कोंकणी :लक-लकप
नेपाली :जगमगाउनु, चम्किनु
बंगला :निजेर बा अन्येर आलोय झलमल करा
असमिया :जकमका, जकमकोवा
मणिपुरी :कुप्फेत् काफेत् ङान्बा
ओड़िआ :झलमलहेबा, चकचक्हेबा, झलसिबा
तेलुगु :प्रकाशिंचुट, मरयुट
तमिल :जालिक्क
मलयालम :प्रकाशिक्कुक, तिळङ्ङुक
कन्नड :थळथळिसुवुदु

जटिल
हिंदी :कठिन, पेचीदा
संस्कृत :जटिल
पंजाबी :गुंजलदार
उर्दू :पेचीदा, मुश्किल
कश्मीरी :पीचीदु
सिंधी :ड॒खियो, पेचीदो
मराठी :अवघड
गुजराती :जटिल, अटपटुं
कोंकणी :कठीण
नेपाली :अत्यंत कठिन, जटिल
बंगला :जटिल, कठिन, जट पाकान
असमिया :जटिल, कठिन
मणिपुरी :अरुबा, चयेत्नबा
ओड़िआ :जटिल, कठिन, दुर्बोध
तेलुगु :जटिलमयिन
तमिल :चिक्कलान
मलयालम :जटिलमाय, विषमम् पिटिच्च
कन्नड :जटिल

जड़
हिंदी :जिसमें जीवन अथवा चेतना न हो, निर्जीव, अचेतन
संस्कृत :जड
पंजाबी :जड़
उर्दू :जामिद
कश्मीरी :जड़, बेजान
सिंधी :जड़ु
मराठी :निर्जीव, अचेतन, जड
गुजराती :जड, स्थूल (ळ)
कोंकणी :निर्जीव
नेपाली :जड, निर्जीव
बंगला :जड़
असमिया :जड़, निर्जीव
मणिपुरी :थवाइ पांदबा
ओड़िआ :जटिल, कठिन, दुर्बौध
तेलुगु :जडमु
तमिल :उण्रवट्ट
मलयालम :जडं, जीवनिल्लात्तु
कन्नड :निर्जिव, जड

जड़
हिंदी :पेड़-पौधों आदि का नीचे वाला भाग जो जमीन के अंदर हो, मूल
संस्कृत :मूलम्
पंजाबी :जड़
उर्दू :मूल, जड़
कश्मीरी :मूल
सिंधी :पाड़/जड़
मराठी :मूळ
गुजराती :जडमूळ
कोंकणी :मूळ
नेपाली :जरो, कंदु॒
बंगला :शिकड़
असमिया :शिपा, शिया
मणिपुरी :मरु, मरा
ओड़िआ :चेर, मूल
तेलुगु :व्रेळ्ळु
तमिल :वेर्
मलयालम :वेरु
कन्नड :बेरु

जनगणना
हिंदी :किसी देश या राज्य के निवासियों की गिनती
संस्कृत :जनगणना
पंजाबी :मरदमशुमारी
उर्दू :मर्दुमशुमारी
कश्मीरी :मौरदुम शुमॉरी
सिंधी :आदमशुमारी
मराठी :खानेसुमारी
गुजराती :वसति (ती) गणतरी
कोंकणी :जनगणना
नेपाली :जनगणना
बंगला :लोकगणना, आदम-शुमारि
असमिया :जनगणना
मणिपुरी :मीकोक्थिबा
ओड़िआ :सरकारी लोकसंक्षानिरूपण, जनगणना, जनसुमारि
तेलुगु :जनाभा लेक्क
तमिल :मक्कळ् तांगै-कणक्कु
मलयालम :जनसंख्या ऐटुक्कल, कानेषुमारी
कन्नड :जनगणने

जनजाति
हिंदी :जंगलों, पहाड़ों आदि पर रहने वाली आदिम जाति, जो साधारणतः एक ही पूर्वज की वंशज हो और जिसका प्रायः एक ही पेशा, रहन-सहन और विचार आदि हों
संस्कृत :वन्यजातिः
पंजाबी :जनजाती
उर्दू :कबीला
कश्मीरी :कबीलु
सिंधी :क़बीलो, जन-जाती
मराठी :वन्य जमाती
गुजराती :आदिवासी
कोंकणी :जनजाती
नेपाली :जनजाती
बंगला :आदिबासी
असमिया :जनजाति, आदिबासी
मणिपुरी :आदिवासी, हाओ, चीङ्मी
ओड़िआ :गिरिजन, जंगली, आदिबासी, जनजाति
तेलुगु :आदिमजाति
तमिल :पऴंकुडि मक्कळ्
मलयालम :गोत्रजाति
कन्नड :बुडुकटटु

जनतंत्र
हिंदी :ऐसी शासन प्रणाली, जिसमें देश या राज्य का शासन जनता के चुने हुए प्रतिनिधियों द्वारा होता हो
संस्कृत :जनतंत्रम्
पंजाबी :लोकतंतर, जनतंतर
उर्दू :जुम्हूरियत
कश्मीरी :जौम्हूर्ययथ
सिंधी :रैयती राजु॒, जनतंत्रु
मराठी :लोकशाही
गुजराती :प्रजासत्ताक, राज्यतंत्र, रिपब्लिक
कोंकणी :लोकशाय
नेपाली :लोकतंत्र॒, प्रजातंत्र॒
बंगला :गणतंत्र, जनतंत्र
असमिया :गणतंत्र
मणिपुरी :प्रजाना मीहुत् खल्लागा वायेल थौदाबा गणतंत्र, जनतंत्र
ओड़िआ :साधारणतंत्र, गणतंत्र, प्रजातंत्र, लोकतंत्र
तेलुगु :प्रजा-प्रभुत्वमु
तमिल :कुडि आट्चि
मलयालम :प्रजायत्तभरणम्, जनाधिपन्यम्
कन्नड :प्रजातंत्र

जनता
हिंदी :किसी देश या राज्य में रहने वाले व्यक्ति, जनसाधारण, प्रजा
संस्कृत :प्रजा
पंजाबी :जनता
उर्दू :अवाम
कश्मीरी :जनता, अवाम
सिंधी :जनता, रिआया
मराठी :जनता
गुजराती :जनता
कोंकणी :जनता
नेपाली :जनता, प्रजा, रैती
बंगला :जनता, जन-साधारण
असमिया :जनता, प्रजा, राइज
मणिपुरी :प्रजा
ओड़िआ :जनता, जन-साधारण
तेलुगु :प्रजलु
तमिल :पिरजैगळ्, पोदु मक्कळ्
मलयालम :जनत
कन्नड :प्रजे

जनेऊ
हिंदी :हिंदुओं में बालकों का यज्ञोपवीत नामक संस्कार, जिसमें सूत की तिहरी माला पहनाई जाती है
संस्कृत :यज्ञोपवीत-संस्कारः
पंजाबी :जंजू, जनेऊ, जंझू
उर्दू :जुन्नार बंदी
कश्मीरी :योनि
सिंधी :जणियों, जणियो पाइण जो संस्कारु
मराठी :जानवें
गुजराती :जानोई
कोंकणी :जानवे
नेपाली :बर्त॒मन, व्रतबंध॒
बंगला :यज्ञोपबीत, उपनयन संस्कारक्रिया
असमिया :लगुण, उपनयन
मणिपुरी :लुगून
ओड़िआ :उपबीत, उपनयन संस्कार (यज्ञोपबीत)
तेलुगु :ज़ंर्दमु
तमिल :उपनयनम्, पूणूल् पोडुदल्
मलयालम :उपनयनम्, पूणूकल्याणंम्
कन्नड :मुंजिवे


logo