Bharatavani is a project with an objective of delivering knowledge in and about all the languages in India using multimedia (i.e., text, audio, video, images) formats through a portal (website)

Janapada Vastukosha (Kannada)

ಅ ಆ ಇ ಈ ಉ ಊ ಋ ಎ ಏ ಐ ಒ ಓ ಔ ಕ ಖ ಗ ಘ ಙ ಚ ಛ ಜ ಝ ಞ ಟ ಠ ಡ ಢ ಣ ತ ಥ ದ ಧ ನ ಪ ಫ ಬ ಭ ಮ ಯ ರ ಱ ಲ ಳ ವ ಶ ಷ ಸ ಹ

ದಿನಸಿ ಬಟ್ಟಲು

ಅಡುಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಬಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಬಳಸುವ ಸಾಧನ. ಇದು ಸುಮಾರು ೨೦ ಇಂಚು ವ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಐದು ಇಂಚು ವ್ಯಾಸದ ಐದು ಗುಳಿಗಳಿವೆ. ದಿನಸಿಬಟ್ಟಲು ದುಂಡಾಗಿದ್ದು, ಹಿಡಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಹಿಡಿಕೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಸಾಗುವಾನಿ, ಬೇವು ಮುಂತಾದ ಮರಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಾಧನದಲ್ಲಿ ಸಂಬಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಇಡುವುದರಿಂದ ಅವು ಬಹಳ ದೀರ್ಘಕಾಲ ಬಾಳಿಕೆ ಬರುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವುದು ಬಳಕೆದಾರರ ಅನುಭವ. ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್, ಸ್ಟೀಲ್, ಸಿಲ್ವರ್, ತಾಮ್ರ, ಕಂಚಿನ ಬಟ್ಟಲು ಬಂದಮೇಲೆ ಈ ವಸ್ತುವಿನ ಬಳಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.

Transliterate :

ದೀಪದ ಗೊಗ್ಗೆ

ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆಬುಡ್ಡಿ/ ದೀಪವನ್ನು ಇರಿಸಲು ಬಳಸುವ ಸಾಧನ. ಇದು ಇಂಗ್ಲಿಷನ ಐ ಅಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ತಮ್ಮ ಅನುಕೂಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಗೊಗ್ಗೆಯನ್ನು ಗೋಡೆಗೆ ನೇತುಹಾಕಿ ಗೊಗ್ಗೆಯ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಅಡ್ಡಪಟ್ಟಿಯ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೀಪವನ್ನು ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿದ್ಯುತ್ ದೀಪಗಳು ಹಾಗೂ ಕ್ಯಾಂಡ್‌ಲ್‌ಗಳ ಬಳಕೆ ಬಂದ ನಂತರ ಇದರ ಬಳಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.

Transliterate :

ದೂಡುಬಂಡಿ

ಸುಮಾರು ಒಂದು ವರ್ಷದ ಆಸುಪಾಸಿನ ಮಕ್ಕಳು ನಡಿಗೆಯನ್ನು ಕಲಿಯುವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲು ಆಸರೆಯಾಗಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಬಂಡಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಪಟ್ಟಿಗಳು ಮೂರು ಚಕ್ರಗಳು ಇವೆ. ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಡೆ ಹಿಡಿಕೆ ಇದೆ. ಒಂದೂವರೆ ಅಡಿ ಉದ್ದದ ಪಟ್ಟಿಗಳು ಒಂದೂವರೆ ಅಡಿ ಉದ್ದದ ಹಿಡಿಕೆ ಸಮೇತ ಪಟ್ಟಿ, ಮೂರು ಇಂಚು ವ್ಯಾಸ ಇರುವ ಮೂರು ಚಕ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮಕ್ಕಳು ಈ ಬಂಡಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಸರಾಗವಾಗಿ ನಡೆಯುವುದನ್ನು ಕಲಿಯುತ್ತಾರೆ. ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಬಂಡಿ ಬಳಕೆಗೆ ಬಂದ ನಂತರ ಈ ಬಂಡಿಗಳ ಬಳಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.

Transliterate :

ದೃಷ್ಟಿಗೊಂಬೆ

ಹೊಸ ಮನೆಗೆ ದೃಷ್ಟಿತಾಗದಂತೆ ಹಾಗೂ ಅಲಂಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸುವಂತಹ ಬಿದಿರಿನ ವಸ್ತು. ಇದು ಸುಮಾರು ಮುಕ್ಕಾಲು ಅಡಿ ಉದ್ದವಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮೈಮೇಲೆಲ್ಲಾ ಚಿಕ್ಕ ಚಿಕ್ಕ ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಆಕಾರದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು (ಇವು ಬೇರುಗಳನ್ನು ಕತ್ತಿರಿಸಿದ ಬುಡ)ಬಿದಿರಿನ ಗಡ್ಡೆಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮನೆಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಜೋತಾಡಿಸಿ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುವಂತೆ ಕಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ಕಟ್ಟಿರುವ ಮನೆಗೆ ದೃಷ್ಟಿ ತಗಲಬಾರದು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಇದನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ರಾತ್ರಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮನೆಯೊಳಗೆ ನುಸುಳಬಾರದು ಎನ್ನುವ ಕಾರಣಕ್ಕೂ ಈ ಗೊಂಬೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ.

Transliterate :

ದೇವರ ಚೌಕಿ

ದೇವರ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ದೇವರ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಕೂರಿಸಲು ಬಳಸುವ ಪೀಠ. ಪೀಠದ ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಹಲವು ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದರ ಮುಂಭಾಗದ ಎತ್ತರ ಏಳೂವರೆ ಇಂಚು, ಹಿಂಭಾಗದ ಎತ್ತರ ಒಂಭತ್ತು ಇಂಚು, ಉದ್ದ ಏಳು ಇಂಚು, ಅಗಲ ಹತ್ತೂವರೆ ಇಂಚು. ನಾಲ್ಕು ಕಾಲುಗಳಿದ್ದು ಅವುಗಳಿಗೆ ಮರದ ಹಲಗೆ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂಭಾಗದ ಪಟ್ಟಿಗೂ ಸಹ ಹಲಗೆ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮನೆಯ ಪಡಸಾಲೆ, ಕಟ್ಟೆ ಹಾಗೂ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸುವ ದೈವಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತವೆ.

Transliterate :

ದೇವರ ಪೀಠ

ದೇವತಾ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಳಸುವ ಪೀಠ. ಸುಮಾರು ಒಂದೂವರೆ ಅಡಿ ಉದ್ದಗಲಗಳ ಚೌಕಾಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ಕಡೆದ ನಾಲ್ಕು ಕಾಲುಗಳು ಸುಮಾರು ಐದು ಇಂಚು ಎತ್ತರ ಇವೆ. ಅವುಗಳ ಮೇಲ್ತುದಿ ಎಂಬಂತೆ ನಾಲ್ಕು ಕಡೆಗೂ ಗುಮ್ಮಟಾಕಾರವಿದೆ. ಚೌಕದ ಮಧ್ಯೆ ಹಲಗೆಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ನಾಗಬಂಧದಂತೆ ಕಾಣುವ ಮತ್ತು ಬಳ್ಳಿಗಳು ಹೆಣೆದಂತಿರುವ ಹಾಗೂ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಹೂವೊಂದರ ಚಿತ್ತಾರ ಬಿಡಿಸಿದೆ. ಈ ಪೀಠವು ತುಂಬ ಭಾರವಿದ್ದು ಚೌಕದ ಸುತ್ತುಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಅಲಂಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಕೆತ್ತನೆ ಮಾಡಿದೆ. ಒಟ್ಟು ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೂ ಕಬ್ಬಿಣವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ.

Transliterate :

ದೊಣ್ಯೆಪ್ಪ

ಕಣದಲ್ಲಿ ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ಒಕ್ಕಣೆಮಾಡಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಾಶಿಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಇಟ್ಟು ಪೂಜೆಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಮನೆಯ ಚಿಕ್ಕಮಕ್ಕಳು ಕಿರಿಕಿರಿಮಾಡಿದಾಗ ದೊಣ್ಯೆಪ್ಪನನ್ನು ಜಗಲಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟು ಪೂಜೆಮಾಡಿದರೆ ಮಕ್ಕಳ ಕಿರಿಕಿರಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ನಂಬುಗೆ ಜನಪದರಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಸುಮಾರು ಮೂರು ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿದ್ದು ತಳದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಒಂಬತ್ತು ಇಂಚು ಮತ್ತು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ಇಂಚು ಸುತ್ತಳತೆ ಇದೆ.

Transliterate :

ದೋಸೆ ಮುಚ್ಚಳ

ಹೆಂಚಿನ ಮೇಲೆ ದೋಸೆ ಬೇಯಿಸುವಾಗ ಹೆಂಚನ್ನು ಮೇಲಿನಿಂದ ಮುಚ್ಚಲು ಬಳಸುವ ವಸ್ತು. ಇದನ್ನು ಮುಚ್ಚುವುದರಿಂದ ದೋಸೆಯು ಹೆಂಚಿನಲ್ಲಿ ಬೇಗ ಬೇಯುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕಲ್ಲಿನ ಅಥವಾ ಕಬ್ಬಿಣದ ಹೆಂಚಿನ ಮೇಲೆ ಬಳಸಬಹುದು. ಇದು ವೃತ್ತಾಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದು ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹಿಡಿಕೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದರ ವ್ಯಾಸ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಅಡಿ, ಸುಮಾರು ಒಂದೂವರೆ ಇಂಚು ಎತ್ತರವಿರುತ್ತದೆ. ಒಳಭಾಗವು ಟೊಳ್ಳಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಲೋಹಗಳಿಂದಲೂ ತಯಾರಾದ ಮುಚ್ಚಳಗಳು ಬಳಕೆಗೆ ಬಂದಿವೆ.

Transliterate :

ದ್ವಿಮುಖ ಕಾಮದೇನು

ಕಾಮಧೇನು ಎಂದರೆ ಬಯಸಿದ್ದನ್ನು ಕೊಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ದೈವಿಕ ಹಸು ಎನ್ನುವುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿದೆ. ಆದರೆ ಇದು ಹಸುವಿನ ಆಕಾರವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಕೊರಳಿಂದ ಮೇಲೆ ಇದು ಮಾನವಾಕೃತಿ(ಸ್ತ್ರೀ), ಉಳಿದುದು ಹಸುವಿನ ಆಕಾರ. ಜತೆಗೆ ರೆಕ್ಕೆಗಳು ಇವೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಯೂರಿದಂತಿರುವ ಈ ದ್ವಿಮುಖ (ಮುಂದೆ ಮತ್ತು ಹಿಂದೆ ಮುಖ ಮಾಡಿದೆ) ಕಾಮಧೇನು ಪ್ರತಿಮೆ ಅತ್ಯಂತ ಅಪೂರ್ವ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಮರದಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ.

Transliterate :

ನಾಕರಬಟ್ಲು

ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ, ಪಲ್ಯಗಳು, ಚಟ್ನಿ ಮುಂತಾದುವುಗಳನ್ನು ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿಯೇ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಡಿಸಲು ಬಳಸುವ ಸಾಧನ. ಇದರ ಬಟ್ಟಲುಗಳು ಸು. ನಾಲ್ಕು ಇಂಚು ವ್ಯಾಸ, ಐದು ಇಂಚು ಎತ್ತರ ಇರುತ್ತದೆ. ಊಟಕ್ಕೆ ಬಡಿಸುವಾಗ ಕಡಿಮೆ ಪಾತ್ರೆಗಳ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಶ್ರಮದ ಉಳಿತಾಯಕ್ಕೆ ನಾಕರಬಟ್ಲಿನಿಂಥ ಸಲಕರಣೆಗಳು ಸಹಾಯಕವಾಗುತ್ತವೆ. ಇದರ ಬಟ್ಟಲುಗಳು ಹಿಡಿಕೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಇದ್ದು ಅವನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ನೇತಾಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ಇದನ್ನು ಮಣ್ಣು, ಮರ ಮತ್ತು ಲೋಹಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇವು ಇಂದು ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ.`

Transliterate :

<< First << Prev < 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 ........25 > Next >> Last >>